ΚΑΙ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΝΟΥΝ ΛΑΘΗ

Σίγουρα όλοι οι γονείς προσπαθούμε να βάζουμε όρια και να θέτουμε κανόνες στα παιδιά μας προκειμένου να κάνουν αυτό που θεωρούμε σωστό. Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές που μία απαγόρευση, ή κάποιος κανόνας που έχουμε θέσει στα παιδιά οφείλονται σε λανθασμένη κρίση μας ή σε δεδομένα που δεν υπάρχουν πια. Επιπλέον, δεν είναι λίγες οι φορές που ενώ ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε ή πώς να αντιδράσουμε σε κάποια συμπεριφορά ή αταξία των παιδιών, πράττουμε κάτι άλλο. Συνήθως είτε γινόμαστε υπερβολικά αυστηροί επειδή δυσκολευόμαστε να ελέγξουμε το θυμό μας είτε παραπάνω επιεικείς από υπερβολική κούραση. Σε τέτοιες περιπτώσεις τίθεται το ερώτημα «τι κάνουμε»; Εμμένουμε στην αρχική μας θέση για λόγους συνέπειας και επιβολής της γονικής εξουσίας μας ή αλλάζουμε άποψη παραδεχόμαστε τα λάθη μας και τροποποιούμε τους κανόνες;

Σίγουρα θέλουμε τα παιδιά μας μεγαλώνοντας να έχουν σωστή και ώριμη κρίση. Αυτό βέβαια θα το μάθουν πρώτα πρώτα παρατηρώντας εμάς τους ίδιους και το παράδειγμα που τους δίνουμε με τη συμπεριφορά μας. Και ένα βασικότατο χαρακτηριστικό ωριμότητας είναι το να παραδεχόμαστε τα λάθη μας. Πράγμα, όμως, που δυσκολευόμαστε να κάνουμε γιατί θεωρούμε ότι τα παιδιά θα αρχίσουν να μας αμφισβητούν γενικότερα. Ίσως όντως τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι οι γονείς κάνουν κάποιες φορές λάθη. Ωστόσο, κάποια στιγμή έτσι κι αλλιώς τα παιδιά διαπιστώνουν ότι οι γονείς τους δεν είναι τέλειοι, πράγμα απόλυτα φυσιολογικό και αποδεκτό.

Από την άποψη αυτή λοιπόν είναι προτιμότερο να ομολογούμε οι ίδιοι τα λάθη μας στα παιδιά και να τους καλλιεργήσουμε την αναγκαιότητα της ειλικρίνειας, παρά να μας θεωρούν σαν άτομα που αρνούνται να δεχτούν ότι έχουν άδικο. Αυτό μελλοντικά θα αποτελεί αιτία πολλών συγκρούσεων με πάγιο παράπονο του παιδιού ότι ποτέ δεν παραδεχόμαστε ότι έχουμε άδικο ή ότι κάνουμε λάθη. Ακόμα χειρότερα, μπορεί να καλλιεργήσει στο παιδί την αίσθηση ότι όντως εκείνο πάντα έχει άδικο και κάνει λάθη, με αποτέλεσμα να έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και διάθεση για ανάπτυξη των ικανοτήτων του.

Για το λόγο αυτό έχει σημασία να παραδεχτούμε το λάθος μας πριν μας το επισημάνει το παιδί. Για παράδειγμα δεν είναι κακό να αλλάξουμε γνώμη για κάποιο φίλο του που αρχικά δεν συμπαθήσαμε και να του επισημάνουμε ότι γνωρίζοντάς τον καλύτερα παρατηρούμε ότι είναι καλό παιδί. Εξίσου σημαντικό είναι και το να ζητάμε συγγνώμη από το παιδί αν έχουμε υπάρξει άδικοι ή υπερβολικά αυστηροί μαζί του και φυσικά να επανορθώνουμε. Έτσι μάλιστα διδάσκουμε στα παιδιά μας ακεραιότητα, υπευθυνότητα, αυτογνωσία και το πώς πρέπει να φέρονται και εκείνα στις περιπτώσεις που κάνουν λάθη. Εξάλλου, τα μικρά λάθη των γονιών έχουν ελάχιστη επίδραση στην εξέλιξη των παιδιών ως ενηλίκων. Αντιθέτως τα μαθήματα που τους διδάσκουμε με την αναγνώρισή τους έχουν πολύ μεγαλύτερη αξία.

Από την άλλη πρέπει να χρησιμοποιούμε τη συγγνώμη με σύνεση. Δεν είναι καλό να ζητάμε διαρκώς συγγνώμη για τα ίδια πράγματα. Κάτι τέτοιο μειώνει την αξία της ίδιας της συγγνώμης και αναιρεί την αναγνώριση του λάθους μας, αφού σημαίνει ότι το επαναλαμβάνουμε διαρκώς[1].

Επίσης είναι διαφορετικό το να παραδεχόμαστε τα λάθη μας ως γονείς από το να μιλάμε για τα λάθη που ενδεχομένως έχουμε κάνει είτε στην προσωπική ή την επαγγελματική μας ζωή. Αντίστοιχα είναι και διαφορετικός ο τρόπος που θα μιλήσουμε για αυτά στο παιδί αν μας φέρει σε δύσκολη θέση με κάποια ερώτησή του. Για παράδειγμα αν του μιλάμε διαρκώς για το πόσο βλαβερό είναι το κάπνισμα αλλά παραδεχτούμε ότι παλιά καπνίζαμε πάρα πολύ, θα προκαλέσουμε σύγχυση στο παιδί. Δύσκολα θα αντιληφθεί την αλλαγή στάσης αν δεν έχει φτάσει σε μια ηλικία που οι γνώσεις του να επιτρέπουν να την κατανοήσει καλύτερα (ιδίως από την εφηβεία και μετά).

Γενικά αν και δεν υπάρχει λόγος να αποκαλύπτουμε λάθη του παρελθόντος στα παιδιά, ωστόσο αν ερωτηθούμε είναι σωστότερο να τα παραδεχτούμε εστιάζοντας, όμως, στην αλλαγή της στάσης μας για τη ζωή, ειδικά αφότου γίναμε γονείς. Ειδικά κατά την εφηβεία που τα παιδιά έχουν ευρύτερη αντίληψη είναι δύσκολο να γίνει πιστευτό ένα ψέμα του τύπου «δεν έχω δοκιμάσει ποτέ αλκοόλ». Είναι προτιμότερο να παραδεχτούμε μία λάθος συμπεριφορά και να εστιάσουμε στο δίδαγμα που αποκομίσαμε από αυτήν, παρά να παρουσιάσουμε μία τέλεια εικόνα του εαυτού μας που δύσκολα θα γίνει πιστευτή.

Δεν θα πρέπει βέβαια να ξεχνάμε ότι οι απαντήσεις μας θα πρέπει να ναι ανάλογες της ηλικίας και του επιπέδου αντίληψης και κατανόησης του παιδιού. Έτσι σε μία ερώτηση του επτάχρονου παιδιού μας για το σεξ ή τα ναρκωτικά δεν θα ήταν άσχημο να του πούμε ότι μπορούμε να συζητήσουμε για αυτό όταν θα μεγαλώσει λίγο ακόμα[2].