Τα δοκίμασα όλα, Ιζαμπέλ Φιλιοζά

Πολλές φορές αναρωτιέμαι αν θα σταματήσω ποτέ να διαβάζω.

Αν έχω μάθει αρκετά για τα παιδιά, την ψυχοσύνθεσή τους, τη σωστή και αποτελεσματική επικοινωνία και εν γένει ένα θετικότερο τρόπο ανατροφής και γονεϊκότητας. Η απάντηση που εν τέλει δίνω στον εαυτό μου είναι “όχι”. Όχι γιατί κάθε βιβλίο που πιάνω στα χέρια μου έχει να με διδάξει κάτι καινούριο, να μου μάθει κάτι ακόμα που δεν ήξερα. Κάπως έτσι γνώρισα και αγάπησα το “Τα δοκίμασα όλα” της Ιζαμπέλ Φιλιοζά, και εξαιτίας αυτού αγάπησα την ίδια την Ιζαμπέλ Φιλιοζά. Μέχρι να διαβάσω το βιβλίο αυτό, πίστευα πως όσα έχω ήδη διαβάσει είναι αρκετά για να γίνω καλύτερη και θετικότερη μαμά. Και ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι πια η εφαρμογή τους. Κάτι που απαιτεί να επανέρχεσαι ξανά και ξανά σε όσα συμβουλεύουν οι ειδικοί μέσα από τις σελίδες των βιβλίων τους.

Ώσπου ήρθε η Ιζαμπέλ Φιλιοζά με το μαγικό αυτό βιβλίο, το οποίο ήρθε για να βάλει κάποια πράγματα στη θέση τους.

Ήρθε για να απαντήσει ερωτήματα που δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι με απασχολούν. Ήρθε για να εξηγήσει τόσο απλά και κατανοητά πώς λειτουργεί ο παιδικός εγκέφαλος σε κάθε ηλικία. Τι σκέφτεται το παιδί, γιατί το σκέφτεται και τι περιμένει από εμάς σε διάφορες φάσεις και καταστάσεις που βιώνει. Αναλύει κατ’ ουσίαν τα συναισθήματα και τις σκέψεις των παιδιών. Πολλές φορές οι γονείς απελπιζόμαστε μπροστά σε συμπεριφορές των παιδιών που μας φαίνονται υπερβολικές ή ακραίες. Εύκολα τις ερμηνεύουμε μάλιστα ως δυστροπία, κακό χαρακτήρα, αυθάδεια ή πρόθεση να μας χειριστούν. Άλλοι πάλι γονείς αισθάνονται ένοχοι για τις συμπεριφορές αυτές και ψάχνουν να βρουν τα τραύματα των παιδιών τους ή το τι κάνουν λάθος οι ίδιοι. Αν, όμως, οι αιτίες είναι διαφορετικές;

Πρόσφατες έρευνες της νευροφυσιολογίας και της πειραματικής ψυχολογίας ρίχνουν νέο φως σε αυτές τις απελπιστικές συμπεριφορές.

Για αυτό και το βιβλίο αυτό έρχεται να ανατρέψει πολλά πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα. Να θέσει εν αμφιβόλω πολλές πεποιθήσεις και βεβαιότητές μας. Οπότε θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε νέες εξηγήσεις, οδηγίες, δράσεις και τελικά νέες αλήθειες. Αλήθειες που σχετίζονται με κάθε ηλικιακό και αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού με γνώμονα το τι συμβαίνει στον εγκέφαλο του παιδιού. Συγκεκριμένα η Ιζαμπέλ Φιλιοζά με αυτό το βιβλίο μας εξηγεί τη δύναμη του “όχι” και την αδυναμία του “μη”, την πολυσημία του “θέλω”. Μπορεί ένα νήπιο να πει ψέματα συνειδητά; Γιατί τα μικρά παιδιά λένε πράγματα που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και πώς ερμηνεύεται αυτό; Από ποια ηλικία μπορούμε να μιλάμε για μία τόσο αρνητικά φορτισμένη έννοια όπως το ψέμα με σιγουριά; Ποια η επίδραση της φαντασίας στο μυαλό ενός παιδιού; Πώς διαχειριζόμαστε την διεκδίκηση αυτονομίας και πώς φτάνουμε στην κοινωνικοποίηση; Από το “μόνη μου” στο “μαζί” και στη γνώση του εαυτού, μια εξερεύνηση δρόμος…!

Η συγγραφέας χρησιμοποιεί αρκετά παραδείγματα ενώ το βιβλίο είναι διανθισμένο με πολλά και εύστοχα σκίτσα.

Σκίτσα που περιγράφουν καταστάσεις και εξηγούν πώς αντιλαμβάνεται το παιδί τη στάση μας και πώς εμείς τη δική του. Μας παρουσιάζει έτσι μια άλλη όψη της γονεϊκότητας, αφού αποσκοπεί στο να μας προτρέψει να αναζητήσουμε την αιτία για κάθε συμπεριφορά του παιδιού που μας ανησυχεί. Να την αντιμετωπίσουμε δηλαδή σαν σύμπτωμα με τον ίδιο τρόπο ακριβώς που κάνουμε και με τις ασθένειες. Εξετάζουμε τα συμπτώματα για να εντοπίσουμε την πηγή τους, την ασθένεια. Ομοίως και κάθε συμπεριφορά αποτελεί ένα σύμπτωμα μιας βαθύτερης και σημαντικότερης κατάστασης. Αυτήν πρέπει να εντοπίσουμε και να “γιατρέψουμε” και όχι απαραίτητα να εξαφανίσουμε το σύμπτωμα. Και πώς θα τη γιατρέψουμε; Μα όπως εύστοχα αναφέρει η ίδια η Φιλιοζά γεμίζοντας το ρεζερβουάρ του παιδιού με προσοχή, παρουσία, ενδιαφέρον πραγματικό και στην τελική με αγάπη!

Ένα εγχειρίδιο ευανάγνωστο που διαβάζεται γρήγορα χάρη στον απλό λόγο του, τα πρακτικά παραδείγματα και τις πολλές εικόνες.

Σα να έχεις δίπλα σου μία καλή φίλη. Λες και η ίδια η Φιλιοζά είναι εδώ για να μας βοηθήσει να χειριστούμε με ψυχραιμία μία κρίση θυμού. Να μπορέσουμε να σκεφτούμε τι πραγματικά συμβαίνει μέσα στο κεφάλι ενός μαινόμενου νηπίου. Και τι χρειάζεται από εμάς. Πώς θα το βοηθήσουμε πραγματικά να υπερνικήσει το σκόπελο που έχει υψωθεί μπροστά του. Και κυρίως πώς θα χειριστούμε το δικό μας θυμό που συνήθως έρχεται τόσο αυθόρμητα και αβίαστα. Έτοιμος να κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα για το παιδί που ήδη βρίσκεται σε απόγνωση και ζητάει την προστασία μας.

Είναι εδώ για να μας δείξει πώς να επικοινωνήσουμε εποικοδομητικά και ουσιαστικά με τα παιδιά.

Ποια λόγια περιμένουν να ακούσουν για να αισθανθούν ότι κατανοούμε πώς νιώθουν. Τι μπορούμε να πούμε για να τους διδάξουμε πώς να εκδηλώσουν, να εξωτερικεύσουν και εν τέλει να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους. Είναι εδώ για να καταπραΰνει το άγχος και την ανησυχία μας σε κάθε συμπεριφορά που μας φαίνεται αλλόκοτη, παράξενη, μη φυσιολογική. Και συνάμα να μας οπλίσει με περισσότερη υπομονή, κατανόηση και κυρίως ενσυναίσθηση. Η Ιζαμπέλ Φιλιοζά “επιμένει θετικά” και μας παροτρύνει να κάνουμε και εμείς το ίδιο. Σίγουρα δεν είναι ποτέ όλα εύκολα, αλλά δεν είμαστε μόνοι. Είναι το ίδιο δύσκολα για όλους. Ο θετικός τρόπος χειρισμού, η θετική γονεϊκότητα, είναι που θα κάνουν τη διαφορά μακροπρόθεσμα. Μια διαφορά καθοριστική στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών. καθοριστική στην ανατροφή ψυχικά και συναισθηματικά υγιών ενηλίκων!

Εν ολίγοις, ο ρόλος του γονέα δεν είναι καθόλου εύκολος. 

Ο γονιός είναι καθοδηγητής και συγχρόνως εμπνευστής. Με τη στάση του χτίζει μια σχέση. Μια σχέση αγάπης, ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Γίνεται για το παιδί παράδειγμα προς μίμηση και αντικείμενο θαυμασμού με τη συμπεριφορά του. Για αυτό και ο γονιός δεν έχει ανάγκη να τιμωρήσει για να επιβληθεί στο παιδί. Το παιδί βιώνει ένα είδος “εξουσίασης” μέσα από αυτή τη σχέση καθοδήγησης και εμπιστοσύνης. Αυτή είναι η ευθύνη του γονιού. Και το βασικό εργαλείο για να τη φέρει εις πέρας με επιτυχία είναι η Αγάπη! Αν καθοδηγούμαστε από αυτήν, το έργο μας θα γίνει πολύ ευκολότερο και πολύ πιο απολαυστικό. Γιατί οι στιγμές που ζούμε με τα παιδιά μας είναι μοναδικές. Τις ζούμε μία φορά και δεν γυρνάνε πίσω. Και όταν έρθει η στιγμή να ανοίξουν τα φτερά τους τα παιδιά μας, αν μη τι άλλο χρειαζόμαστε όμορφες αναμνήσεις που θα δέσουν το μοτίβο μιας αγαπημένης οικογένειας όπου το κάθε μέλος θα αποτελεί σημείο αναφοράς για τα υπόλοιπα!