Για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας

Εικονογράφηση: Ζωή Σεϊτάνη,

Εκδόσεις Αιώρα 2013

 

Ο Οδυσσέας είναι ένας μικρός σκαντζόχοιρος που μόλις έχει έρθει στον κόσμο.

Είναι πολύ χαρούμενος και γεμάτος ανυπομονησία να δει και να γνωρίσει τα πάντα. Βγήκε από τη ζεστή κοιλιά της μαμάς του όπου ήταν προστατευμένος, γεμάτος περιέργεια και έτοιμος να εξερευνήσει τον κόσμο. Ο μικρός σκαντζόχοιρος, οχυρωμένος πίσω από την αγάπη της μητέρας του, ξεκινά το μεγάλο ταξίδι της εξερεύνησης. Μόλις άνοιξε τα ματάκια του, είδε τον μισό μόνον κόσμο μιας και ήταν νύχτα. Είδε τα αστέρια, το φεγγάρι και το βαθύ μπλε του ουρανού. Και όταν ξημέρωσε είδε και τον άλλο μισό: χαρταετούς, λόφους, δέντρα, ποτάμια, τον ήλιο, λουλούδια, πασχαλίτσες, μέλισσες και μυρμήγκια. Η χαρά και ο ενθουσιασμός του μικρού σκαντζόχοιρου ήταν τεράστια. Τόσο που εξέφρασε την επιθυμία του να γνωρίσει τον κόσμο. Τότε όμως η μαμά του τον πήρε αγκαλιά και του έλεγε πόσο μικρός και μαλακός είναι.

Και κάπως έτσι φώλιασε στην καρδιά του μικρού Οδυσσέα ο φόβος.

Ένας φόβος που γκρέμισε με μιας όλη τη χαρά και τον ενθουσιασμό του, κάθε διάθεση για εξερεύνηση και γνωριμία με ό,τι τον περιβάλλει. Και κάθε φορά που αισθάνεται φόβο ο μικρός μας σκαντζόχοιρος, ένα αγκάθι φυτρώνει στην πλάτη του. Και όσο πολλαπλασιάζονται τα αγκάθια, ασχημαίνουν την άλλοτε μαλακή του πλάτη και κάνουν την όψη του φοβερή. Όσα αγκάθια κι αν έβγαζε, όμως, ο μικρός μας σκαντζόχοιρος, όσο κι αν τον προστάτευαν, ο φόβος ήταν ακόμα εκεί. Φοβόταν τα πάντα, κάθε ζωντανό πλάσμα που συναντούσε. Μέχρι και την αντανάκλασή του στο νερό! Κρυβόταν από κάθε τι, κουλουριαζόταν, αποζητούσε τη μοναξιά, που ήταν η μόνη που του εξασφάλιζε λίγη ασφάλεια.

κόσμος νύχτα

Μέχρι που ο μικρός σκαντζόχοιρος συνάντησε μια πεταλούδα, τη Μυρτώ.

Ήταν μια πεντάμορφη πολύχρωμη πεταλούδα, που πετούσε ευτυχισμένη από λουλούδι σε λουλούδι. Στη θέα της, ο μικρός Οδυσσέας έμεινε με ορθάνοιχτα μάτια να τη θαυμάζει και να χαίρεται με την εντυπωσιακή όψη της. Του φάνηκε τόσο όμορφη που ξέχασε να φοβηθεί. Έπειτα, η παιχνιδιάρα Μυρτώ πλησίασε το μικρό σκαντζόχοιρο και του αποκάλυψε κάτι συγκλονιστικό: το ποτάμι στο τέλος γίνεται θάλασσα! Πού να τα ήξερε αυτό ο φοβισμένος Οδυσσέας που δεν τολμούσε να κάνει βήμα από τη σιγουριά και την ασφάλεια της γνώριμης περιοχής του; Όμως η ζωηρή Μυρτώ επιμένει και του προτείνει να πάνε μαζί για να τον ενθαρρύνει.

Μα ο Οδυσσέας μας, ο μικρός φοβιτσιάρης σκαντζόχοιρος τρομοκρατήθηκε και μόνο στην ιδέα.

Τότε η Μυρτώ του μιλάει για την δύναμη που έχουν ακόμα και τα πιο μικρά πλάσματα και τον κάνει να ξεχάσει τους φόβους του. Με τη συντροφιά της τον βοηθά να ανακτήσει τη χαρά για τη ζωή! Επικαλέστηκε όλα όσα γνώριζε για τον κόσμο και τη ζωή, όλα όσα βίωσε και έμαθε πετώντας στα λιβάδια και στους κάμπους για να τον πείσει. Έπειτα επικράτησε σιωπή…και κραααακκκ! Ο φόβος του μικρού Οδυσσέα έσπασε με μιας σε μικρά μικρά κομματάκια. Πόσο ανακουφισμένος και ελεύθερος ένιωθε επιτέλους ο σκαντζόχοιρός μας! Ένα τεράστιο βάρος έφυγε από πάνω του! Τώρα πια οι δύο φίλοι μπορούσαν να μοιραστούν σκέψεις και επιθυμίες! Γέλια και βλέμματα χαρούμενα και συνωμοτικά δήλωναν πως ήθελαν και οι δύο να εξερευνήσουν τον κόσμο παρέα. Και κάπως έτσι ξεκινά το μακρύ ταξίδι μέχρι τη θάλασσα που μόλις είχαν οραματιστεί και σχεδιάσει…

κόσμος μέρα

Ο σκαντζόχοιρος που ξέχασε να φοβηθεί είναι ένα παραμύθι που μας εξηγεί πώς γεννιούνται οι φόβοι.

Πώς μας κυριεύουν και τι μπορούμε να κάνουμε για να τους ξεπεράσουμε. Ο Οδυσσέας ονειρεύεται να γνωρίσει τον κόσμο, αλλά ο φόβος του τον εμποδίζει. Ο φόβος που γεννήθηκε από την υπερπροστατευτικότητα της μητέρας του, η οποία δεν ήθελε να μεγαλώσει το μωρό της και να ανοίξει τα φτερά του μην και φύγει μακριά της. Μια φράση της ήταν ικανή να κάνει το μικρό σκαντζόχοιρο να νιώσει εξαρτημένος από αυτήν και απροστάτευτος μακριά της. Του επισήμανε πόσο μικρός και μαλακός είναι με αποτέλεσμα να νιώθει αδύναμος και ανήμπορος. Άρχισε να φοβάται κάθε ζώο και φυτό που συναντούσε. Τόσο που τον τρόμαζε ακόμα και η ιδέα να απομακρυνθεί από τα γνώριμα μέρη όπου ένιωθε ασφάλεια..

Αχ αυτός ο φόβος. Κάποιες φορές φαντάζει μέσα μας βαρύς και ασήκωτος.

Μια σκέψη, μια εικόνα, τα λόγια κάποιου είναι αρκετά για να μας κάνουν να παραλύσουμε. Να μας κόψουν τα φτερά, τα όνειρα, τις ελπίδες και τα σχέδια μέσα σε μια στιγμή. Και τότε τι κάνουμε; Θα αφήσουμε το φόβο να μας κατατρώει; Να μας εξαφανίζει; Το βιβλίο αυτό μας δείχνει πολύ γλαφυρά και παραστατικά ποια είναι η επίδραση των φόβων πάνω μας αλλά και το τι συμβαίνει όταν καταφέρνουμε να απελευθερωθούμε από αυτούς. Μπορεί να μιλήσει κατευθείαν στην καρδιά κάθε παιδιού που αισθάνεται φόβο για μια νέα κατάσταση, μια σημαντική αλλαγή στη ζωή και στο περιβάλλον του.

σκαντζόχοιρος- πεταλούδα

 Παράλληλα, η συγγραφέας περνάει με έμμεσο και γλυκό τρόπο ένα μήνυμα κατά της υπερπροστατευτικότητας.

Πολλές φορές οι γονείς, από την υπερβολική αγάπη για τα παιδιά μας και την ανάγκη να τα προστατέψουμε, τους δημιουργούμε φοβίες. Κλείνονται στον εαυτό τους ή αποζητούν την ασφάλεια της οικογένειας και του σπιτιού τους. Η συγγραφέας, λοιπόν, παροτρύνει τις νέες μαμάδες να μην κλείνουν τα παιδιά σε γυάλα προσπαθώντας να τα κρατήσουν μακριά από κάθε κίνδυνο. Αυτό μόνο κακό μπορεί να τους κάνει γιατί θα γίνουν φοβισμένοι και άτολμοι ενήλικες. Θα στερηθούν όλη τη χαρά και την ομορφιά που κρύβεται σε αυτά που περιμένουν να τα ανακαλύψουν. Θα στερηθούν γνώσεις και εμπειρίες πολύτιμες για να γεμίσουν τη φαρέτρα των αναμνήσεών τους. Εμπειρίες απαραίτητες για να αποκτήσουν τη σιγουριά και την πίστη στον εαυτό τους, σημαντικά εφόδια για να σταθούν γερά στα πόδια τους. Γι’ αυτό έχει σημασία να προσέχουμε τα λόγια μας. Γιατί μπορεί, όση αγάπη κι αν δείχνουν, να προξενήσουν άσχημα συναισθήματα και να μπλοκάρουν όνειρα, φιλοδοξίες και στόχους για το μέλλον.

Παράλληλα, ο μικρός σκαντζόχοιρος μας τονίζει την αξία της φιλίας.

Μια καλή και αληθινή φίλη, η Μυρτώ η πεταλούδα, πίστεψε στον Οδυσσέα το σκαντζόχοιρο. Τον βοήθησε να ανακαλύψει τη δύναμη που κρύβει μέσα του και να ξεπεράσει κάθε του φόβο. Τα δύο αγαπημένα ζωάκια μας διδάσκουν πως ο φόβος μπορεί να νικηθεί από τη φιλία, την αλληλεγγύη και την αγάπη. Όλα είναι πιο εύκολα όταν έχουμε φίλους δίπλα μας να μας κρατάνε το χέρι. Να μας παρακινούν να πιστέψουμε στον εαυτό μας και στη δύναμη που κάθε πλάσμα, ακόμα και το πιο μικρό, κρύβει μέσα του. Γιατί τι προσφέρει εν τέλει η φιλία; Αυτό το κρακ που σπάει το φόβο σε χιλιάδες κομματάκια. Που μας απεγκλωβίζει από τα δεσμά της οικογένειας ή κάθε συνθήκης που μας κρατάει πίσω. Και είμαστε πια έτοιμοι για το μεγάλο ταξίδι της εξερεύνησης, της ζωής. Γιατί ένας φίλος που θα κερδίσει την εμπιστοσύνη μας και θα μας επιτρέψει να στηριχτούμε πάνω του, μπορεί να μας βοηθήσει να απελευθερωθούμε από τα δεσμά του φόβου.

σκαντζόχοιρος-φόβος

 Ένα βιβλίο ζωντανό, ζωηρό, ευχάριστο και συνάμα διδακτικό.

Διδάσκει όμως έμμεσα, χωρίς να λέει πολλά. Περνάει τα μηνύματά του μέσα από πολύ σύντομους διαλόγους, λιτά και απλά. Μέσα από την ίδια την πλοκή καθώς αυτή ξετυλίγεται. Καταφέρνει όμως να εκφράσει σκέψεις, συναισθήματα, επιθυμίες, ανάγκες και όνειρα. Βλέπουμε συμμετοχή, αποφάσεις, ανησυχίες, δεσμούς, μικρές προσωπικές νίκες από το μικρό σκαντζόχοιρο. Εξίσου εκφραστική είναι και η εικονογράφηση. Χρώματα και σχέδια καθαρά, λιτά, αθώα. Όλα προσεκτικά επιλεγμένα για να αποδώσουν κάθε συμβολισμό, κάθε συναίσθημα και ιδίως το φόβο. Δένει τόσο αρμονικά με το κείμενο χωρίς να το επισκιάζει αλλά ούτε και να χάνεται σ’ αυτό.

Ένα βιβλίο που μπορεί να κάνει κάθε παιδί αλλά και κάθε ενήλικα να ταυτιστεί με το μικρό σκαντζόχοιρο.

Εξάλλου ο φόβος είναι κάτι με το οποίο καθένας μας μπορεί να έρθει αντιμέτωπος  σε διαφορετικές φάσεις της ζωής του. Ιδίως κάθε αρχή ή κάθε αλλαγή που βιώνουμε, ενέχει μοιραία το στοιχείο του φόβου. Του φόβου για το άγνωστο, με όλα τα ερωτηματικά και τις ανησυχίες που το συνοδεύουν. Του φόβου της αποτυχίας, της ματαίωσης, της διάψευσης ή της απογοήτευσης από τη μη εκπλήρωση των προσδοκιών μας. Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβάσουμε παρέα με τα παιδιά μας για να τα διδάξουμε να τολμούν και να αψηφούν τους φόβους τους. Αλλά και για να διδάξουμε τους εαυτούς μας να επιτρέψουμε στα παιδιά μας να ανοίξουν τα φτερά τους και να πετάξουν μακριά μας. Γιατί για αυτό προορίζονται. Για να τους δώσουμε εφόδια, κίνητρα, δύναμη,  αυτοπεποίθηση και ασφάλεια ώστε να νιώσουν ικανά, έτοιμα και δυνατά να ανακαλύψουν μόνα τους τον κόσμο. Και εμείς πάντα κοντά και όσο πρέπει μακριά …

ΚΑΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ!!!