Ένα σημαντικό βιβλίο που κάθε γονιός, εκπαιδευτικός ή πολιτικός οφείλει να διαβάσει (Rebecca Abrams, The Guardian)

Μετάφραση: Κώστας Σίμος, Εκδόσεις Καλέντης, 2016

Το βιβλίο “Γιατί η αγάπη μετράει” είναι ένα σπουδαίο εργαλείο, που εξηγεί γιατί η αγάπη παίζει κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής.

Γιατί οι πρώιμες αλληλεπιδράσεις μεταξύ παιδιών και γονιών έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην ενήλικη ζωή και ειδικά στη συναισθηματική και κοινωνική ωρίμανση. Η ψυχαναλύτρια-ψυχοθεραπεύτρια Σου Γκέρχαρντ εξερευνά τον τρόπο με τον οποίο σφυρηλατείται το νευρικό σύστημα του παιδιού μέσα από την πρώτη του σύνδεση με τον κόσμο. Έτσι μας δείχνει πώς η ανάπτυξη του εγκεφάλου προοικονομεί τη μελλοντική συναισθηματική του ισορροπία και γιατί η αγάπη παίζει κομβικό ρόλο στη διαδικασία αυτή. Εξετάζει συγκεκριμένα πρώιμα “μονοπάτια” που μπορούν να καθορίσουν τον τρόπο απόκρισης στο στρες και να οδηγήσουν σε καταστάσεις όπως η ανορεξία, ο εθισμός και η αντικοινωνική συμπεριφορά.

Η ανάλυση και η παρουσίασή της στηρίζονται σε ευρήματα και έρευνες στους τομείς της νευροεπιστήμης, της ψυχολογίας, της ψυχανάλυσης και της βιοχημείας. Προσφέρονται, ωστόσο, στο αναγνωστικό κοινό με κατανοητό και «μεταφρασμένο τρόπο», ώστε να είναι αντιληπτές από όλους. Συγκεκριμένα, τα πορίσματά της βασίζονται στην παρατήρηση δυσλειτουργικών σχέσεων ανάμεσα σε βρέφη και γονείς, κατ’ εξοχήν μητέρες. Συνδέει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και την ψυχολογική λειτουργία του ενήλικου ατόμου με την προσφορά ή μη συναισθηματικής ασφάλειας και αγάπης κατά τη βρεφική ηλικία.

Το βιβλίο αποτελείται από τρία κύρια μέρη.

Στο πρώτο η συγγραφέας αναφέρεται στα «θεμέλια», τη δομή, δηλαδή, την ανάπτυξη και τη λειτουργία του εγκεφάλου κατά τη βρεφική ηλικία. Ασχολείται εκτενώς με την διαδικασία ανάπτυξης του τμήματος του εγκεφάλου που μαθαίνει να διαχειρίζεται τα αισθήματα προς τους άλλους, αλλά και τους μηχανισμούς αντίδρασης σε καταστάσεις όπως το στρες.

Στο δεύτερο μέρος, η συγγραφέας μιλά για τις συνέπειες των «σαθρών θεμελίων». Μέσα από πραγματικά παραδείγματα, εξηγεί την επίδραση της μη έκφρασης των συναισθημάτων των γονιών απέναντι στα παιδιά ή της λάθος διαχείρισης των συναισθημάτων του παιδιού από τους γονείς. Αυτές και παρόμοιες δυσλειτουργικές συμπεριφορές είναι πιθανό να οδηγήσουν σε παθολογίες όπως η ανορεξία, ψυχοσωματικές νόσοι, εθισμό, αντικοινωνική συμπεριφορά, διαταραχές προσωπικότητας ή κατάθλιψη.

Στο τρίτο μέρος η συγγραφέας τονίζει τη σπουδαιότητα της βρεφικής ηλικίας . Προτείνει τρόπους βελτίωσης της σχέσης γονέα – παιδιού αλλά και κατευθυντήριες γραμμές στους ήδη ενήλικες για «μια νέα ενηλικίωση», «επιδιορθώνοντας τη βλάβη» όπως χαρακτηριστικά αναφέρει. Πώς, δηλαδή, θα καταφέρουν ως ενήλικες που έχουν, όμως, βιώσει μία βρεφική ηλικία χωρίς την απαραίτητη συναισθηματική ασφάλεια και παρουσία, να ξεπεράσουν και να αποτινάξουν από πάνω τους τη συναισθηματική και ψυχολογική φθορά που έχουν υποστεί, ώστε να συνεχίσουν τη ζωή τους πληρέστεροι και με νέες βάσεις.

Έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως απαραίτητο ανάγνωσμα, όχι μόνο για γονείς, αλλά και για όσους δραστηριοποιούνται στον τομέα της ψυχικής υγείας, της εκπαίδευσης, ακόμα και της πολιτικής.

Εν ολίγοις αφορά όλους όσοι ασχολούνται με τη φροντίδα ανθρώπων και ενδιαφέρονται για την ευημερία των επερχόμενων γενεών. Αποτελεί μια πραγματικά χρήσιμη σύνοψη της νέας νευροεπιστήμης, θεμελιώνοντας το κεντρικό δόγμα της σύγχρονης ψυχανάλυσης ότι οι σημαντικές σχέσεις αγάπης επηρεάζουν καθοριστικά την ανθρώπινη διάστασή μας.

Το γεγονός ότι μιλάει με πορίσματα και όρους της νευροεπιστήμης αλλά και άλλων συναφών επιστημονικών κλάδων το κάνει αρκετά διαφορετικό από όσα βιβλία έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε. Ζητήματα παιδοψυχολογίας, διαπαιδαγώγησης-πειθαρχίας, συμβουλευτικής γονέων, σχέσεων και επικοινωνίας μεταξύ γονέων και παιδιών είθισται να παρουσιάζονται με απλούστερο τρόπο χωρίς επιστημονικούς όρους. Η τόσο αναλυτική και σε βάθος τοποθέτηση, είναι που κάνει το κεντρικό μήνυμα του βιβλίου τόσο σπουδαίο και δίνει ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα σε κάθε σχετική συμβουλή που έχουμε ακούσει ή διαβάσει.

Συνοψίζοντας λοιπόν, πρόκειται για ένα χρήσιμο και ουσιώδες ανάγνωσμα που απευθύνεται τόσο στους γονείς όσο και στους εκπαιδευτικούς αλλά και σε όσους αναλαμβάνουν τη φροντίδα μικρών παιδιών. Είναι ένα βιβλίο που μας καλεί να αναλογιστούμε τον ρόλο αλλά και την ηθική και συναισθηματική ευθύνη που έχουμε απέναντι στη νέα γενιά ανθρώπων. Πάντα με την αγάπη σε πρώτο πλάνο!

 

ΚΑΛΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ!!!