Ίσως το δυσκολότερο έργο των γονιών είναι να καταφέρουμε να πειθαρχήσουμε τα παιδιά μας αποτελεσματικά.

Να πετύχουμε να μας ακούνε και να μην φοβούνται τη στιγμή της πειθαρχίας σαν κάτι το βασανιστικό. Αυτό που δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε ακόμα και τη στιγμή που μαλώνουμε ένα παιδί είναι η αγάπη μας προς αυτό. Αντικείμενο της πειθαρχίας θα πρέπει να είναι όχι η τιμωρία αλλά η μάθηση. Το παιδί θα πρέπει να αντιληφθεί μέσα από τις νουθεσίες μας ότι έκανε κάτι που μας ενόχλησε ή που ήταν λάθος ή που παραβίαζε κάποιους κανόνες (οικογενειακούς, σχολικούς κλπ.) προκειμένου να μην το επαναλάβει και να μάθει πιο είναι το σωστό. Για αυτό το λόγο, άλλωστε, όταν μαλώνουμε ένα παιδί θα πρέπει να τονίζουμε την άσχημη ή κακή συμπεριφορά και όχι τον άσχημο ή κακό χαρακτήρα του παιδιού. Αντί, λοιπόν, να πούμε «Είσαι πολύ άτακτος/αυθάδης/αγενής» είναι προτιμότερο να του πούμε «αυτή η συμπεριφορά δεν μου αρέσει» ή «αυτή η πράξη είναι αντίθετη με τους κανόνες του σχολείου/της ομάδας/του σπιτιού μας» ή κάτι αντίστοιχο.

μαμά-κόρη-πειθαρχία

Κυρίως, θα πρέπει να δώσουμε στο παιδί μια λογική εξήγηση γιατί θεωρούμε προβληματική τη συγκεκριμένη ενέργεια ή συμπεριφορά.

Για αυτό έχει σημασία να το προειδοποιούμε έγκαιρα για τις ενδεχόμενες συνέπειες (π.χ. αν δεν κάνεις όλες τις εργασίες σου για το σχολείο δεν θα μπορέσεις να παίξεις μπάλα με τους φίλους σου το απόγευμα ή αύριο) και πάντα να του δίνουμε εναλλακτικές συμπεριφορές που θα ήταν αποδεκτές. Παράλληλα, θα πρέπει να είμαστε ήρεμοι και αποφασιστικοί, να μην αφήνουμε το θυμό να μας κυριεύει ούτε να καταφεύγουμε σε απειλές, ενώ οι όποιες συνέπειες θα επιβάλουμε στο παιδί δεν πρέπει να είναι δυσανάλογα μεγάλες ή σκληρές. Μεγάλη σημασία έχει και η γλώσσα του σώματος. Για παράδειγμα θα πρέπει να αποφεύγουμε να σφίγγουμε πολύ το χέρι του παιδιού εξαιτίας του θυμού ή να το σπρώξουμε με δύναμη προς το κρεβάτι επειδή αρνείται να πάει για ύπνο ενώ έχει περάσει η ώρα.  Εξάλλου, η δική μας επιθετική στάση θα τραβήξει την προσοχή του παιδιού, το οποίο θα επικεντρωθεί στην άδικη ή ανάρμοστη αντίδρασή μας παρά στο μάθημα της νουθεσίας.

μαμά-κόρη-φωνάζουν

Ένα άλλο πράγμα που δεν λαμβάνουμε πάντα υπόψη είναι να είμαστε μόνοι με το παιδί τις στιγμές νουθεσιών και επιπλήξεων.

Αν αρχίσουμε να μαλώνουμε το παιδί ενώ βρισκόμαστε σε δημόσιο χώρο και το παιδί καταλαβαίνει ότι μπορεί να ακούνε και άλλοι αυτά που του λέμε, είναι πολύ πιθανό να μην μας ακούει αλλά να κοιτάζει δεξιά και αριστερά για πιθανούς ακροατές. Ιδίως τα μεγαλύτερα παιδιά που ενδιαφέρονται πολύ για τη γνώμη των άλλων θα νιώσουν ντροπή ακόμα και εξευτελισμό. Ταυτόχρονα, δεν θα έχουν τη συγκέντρωση που απαιτείται ώστε να αποκομίσουν τη μάθηση που θέλουμε να τους παράσχουμε για το ποια συμπεριφορά είναι σωστή και ποια λάθος. Οπότε, καλό είναι να αποφεύγουμε το μάλωμα σε δημόσιο χώρο, ακόμα και αν πρόκειται για μια πολύ άσχημη συμπεριφορά, όπως το να πάρει το παιδί ένα αντικείμενο που ανήκει σε κάποιον άλλο.

Δύο ακόμα ανασταλτικοί παράγοντες αποτελεσματικής πειθαρχίας είναι η πείνα και η κούραση.

Καλό είναι να αποφεύγουμε να πειθαρχούμε τα παιδιά μας όταν είτε αυτά είτε εμείς βρισκόμαστε σε κάποια από αυτές τις δύο καταστάσεις. Όταν εμείς είμαστε κουρασμένοι ή πεινασμένοι κατά πάσα πιθανότητα θα χάσουμε την υπομονή μας και θα αντιδράσουμε υπερβολικά χωρίς να μπορούμε να διαχειριστούμε το θυμό μας και να χειριστούμε το ζήτημα σωστά. Από την άλλη, αν το παιδί είναι πεινασμένο ή κουρασμένο, δεν θα δώσει προσοχή στα λόγια μας και δεν θα καταλάβει αυτό που προσπαθούμε να του διδάξουμε. Επομένως, καλό είναι να αποφεύγουμε την πειθαρχία υπό αυτές τις συνθήκες. Μπορούμε βέβαια να επισημάνουμε αμέσως στο παιδί ότι έκανε κάτι που δεν ήταν αποδεκτό και ότι θα πρέπει να το συζητήσουμε αφού πρώτα φάμε ή ξεκουραστούμε.

μαμα-γιος-συζητούν

Τέλος, χρήσιμο είναι να διασφαλίσουμε ότι δεν πειθαρχούμε τα παιδιά μας υπό την επήρεια άγχους ή οποιασδήποτε μορφής συναισθηματικής φόρτισης.

Για να αποφύγουμε τυχόν ασυνέπειες από την πλευρά μας λόγω μιας τέτοιας κατάστασης, καλό είναι να έχουμε ορίσει από πριν τις συνέπειες της παραβίασης κάποιων βασικών κανόνων. Για παράδειγμα το παιδί ξέρει ότι κάθε φορά που δεν θα κάνει τις εργασίες του δεν θα πηγαίνει για παιχνίδι με τους φίλους του ή κάθε φορά που θα μουτζουρώνει έναν τοίχο ή ένα έπιπλο θα στερείται το μαρκαδόρο για κάποια ώρα. Αυτό θα μας γλυτώσει από το να μην χειριστούμε σωστά μία μη αποδεκτή συμπεριφορά του παιδιού λόγω δικής μας αδυναμίας να φερθούμε ψύχραιμα. Έτσι ούτε θα αντιδράσουμε με υπερβολική αυστηρότητα και θυμό ούτε και με αδιαφορία ή λιγότερη σημασία από όση χρειάζεται.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Έρικα Ράισερ, «Τι κάνουν οι καλοί γονείς; 75 απλές στρατηγικές για να μεγαλώσετε παιδιά που ξεχωρίζουν και προοδεύουν», μετάφραση Αγγελικής Τζαβάρα, εκδ. Πατάκη, 2016