ΠΑΙΖΟΥΜΕ “ΠΑΡΕ-ΔΩΣΕ”

Το «πάρε-δώσε» είναι ένα παιχνίδι που κεντρίζει το ενδιαφέρον των περισσότερων παιδιών από τη βρεφική ακόμα ηλικία. Προφανώς δεν είναι αυτή η πραγματική του ονομασία. Εξάλλου είναι ένα αυτοσχέδιο παιχνίδι που όμως συνιστούν αναπτυξιολόγοι και εργοθεραπευτές. Για να παίξουμε «πάρε δώσε» δεν χρειαζόμαστε κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο ή παιχνίδι. Χρειαζόμαστε απλώς αγαπημένα αντικείμενα του παιδιού ή αντικείμενα με έντονα χρώματα προκειμένου να τραβήξουμε την προσοχή του. Μπορούμε να παίξουμε ακόμα και με φρούτα ή λαχανικά. Ανάλογα με την αναπτυξιακή ωρίμανση ενός παιδιού μπορεί να συμμετέχει και να διασκεδάσει με αυτό το παιχνίδι περίπου από την ηλικία του ενός έτους ή και λίγο πιο μετά.

Ουσιαστικά αυτό που κάνουμε είναι να πάρουμε στα χέρια μας ένα αντικείμενο και αρχικά να εξηγήσουμε στο παιδί τι είναι. Για να βεβαιωθούμε ότι το παιδί μας προσέχει και ότι ενδιαφέρεται ελέγχουμε τη βλεμματική του επαφή. Εάν το βλέμμα του είναι σε εμάς ή στο αντικείμενο τότε μπορούμε να αρχίσουμε το παιχνίδι. Εάν το παιδί δεν εστιάζει στο αντικείμενο και δείχνει να αδιαφορεί ίσως πρέπει να αλλάξουμε αντικείμενο ή να δοκιμάσουμε κάποια διαφορετική στιγμή που το παιδί θα είναι πιο συγκεντρωμένο ή πιο ξεκούραστο.  Στη συνέχεια δίνουμε στο παιδί το αντικείμενο αφού του δώσουμε την εντολή «πάρε το…» και εκείνο τείνει το χέρι για να το πάρει. Πρώτα ξεκινάμε με ένα αντικείμενο και στην πορεία μπορούμε να κρατάμε δύο αντικείμενα και να δίνουμε στο παιδί την εντολή να πάρει το ένα από αυτά. Για παράδειγμα μπορώ να έχω στο ένα χέρι μία μπανάνα και στο άλλο ένα μήλο. Αφού πρώτα έχω πει στο παιδί τι είναι το κάθε αντικείμενο στη συνέχεια του λέω «πάρε το μήλο» ή «πάρε την μπανάνα».

Φυσικά δεν αναμένουμε από το παιδί να κατανοήσει με την πρώτη και να αναγνωρίσει όλα τα αντικείμενα και για αυτό το βοηθάμε λίγο. Δηλαδή, όταν κρατάμε δύο φρούτα και του ζητάμε να πάρει το ένα, αν δούμε ότι μπερδεύεται καλό είναι στην αρχή να τείνουμε ελαφρώς προς το μέρος του το αντικείμενο που θέλουμε να πάρει. Ακόμα λοιπόν και αν στην αρχή πάρει μηχανικά ή κατευθυνόμενα το σωστό αντικείμενο, σιγά σιγά θα του εντυπωθεί και την επόμενη φορά θα το θυμάται. Όταν το μωρό έχει κατακτήσει αυτή τη μορφή παιχνιδιού μπορούμε να το κάνουμε λίγο πιο σύνθετο. Μπορούμε, δηλαδή, να του ζητήσουμε να μας δώσει το αντικείμενο που έχει στο χέρι, προκειμένου να του δώσουμε εμείς αυτό που κρατάμε. Για παράδειγμα, «δώσε μου τη μπάλα για να σου δώσω το αυτοκινητάκι» ή «δώσε μου το τηλέφωνο για να σου δώσω το νερό σου».

Καθώς περνάμε σε επόμενα αναπτυξιακά στάδια μπορούμε να χρησιμοποιούμε αυτό το παιχνίδι ακόμα και για να μάθουμε νέες γνώσεις στα παιδιά λίγο μεγαλύτερης ηλικίας (περίπου δύο ετών). Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα χρώματα. Μπορούμε να τους τα μάθουμε ζητώντας τους να πάρουν ή να δείξουν λόγου χάρη την κόκκινη μπάλα (και όχι την κίτρινη που έχουμε στο άλλο χέρι) ή να μας δώσουν την πράσινη για να τους δώσουμε τη μπλε. Το ίδιο μπορούμε να κάνουμε και με άλλες έννοιες όπως τα σχήματα (δώσε μου το τετράγωνο για να σου δώσω το τρίγωνο), το μέγεθος (μικρό- μεγάλο), οι θέσεις (πάνω-κάτω, δεξιά- αριστερά, μέσα-έξω), όσο προχωράμε προς τα τρία χρόνια.

Όσο μεγαλώνει το παιδί εξελίσσεται και το παιχνίδι. Τότε φεύγει πια από τα χέρια και μεταφέρεται σε διάφορα σημεία στο χώρο. Για παράδειγμα «πάρε το αυτοκίνητο που είναι πάνω (ή κάτω) στο τραπέζι». Σταδιακά μπορούμε και να προσθέσουμε πληροφορίες αυξάνοντας και το βαθμό δυσκολίας, όσο προχωρά και η ηλικία και ο βαθμός αντίληψης του παιδιού. Λόγου χάρη «δώσε μου την κόκκινη μπάλα που είναι δεξιά από την καρέκλα». Για να το κατακτήσουμε αυτό μπορεί το παιδί να είναι από δύο έως και τριών ετών, ανάλογα με τους ρυθμούς ανάπτυξής του.

Αυτό το παιχνίδι είναι πολλαπλά χρήσιμο για τα παιδιά. Με αυτό τον τρόπο το παιδί μαθαίνει να αναγνωρίζει κάποια βασικά αντικείμενα που θα το βοηθήσουν να αναπτύξει το λόγο με απλές καθημερινές λεξούλες. Το βασικότερο, όμως, είναι ότι αναπτύσσουν μία πιο σύνθετη μορφή επικοινωνίας καθώς μαθαίνουν να ακούνε και να εκτελούν εντολές. Ξεκινούν από τελείως απλές εντολές (πάρε το μήλο) και σταδιακά πηγαίνουμε σε πιο σύνθετες (δώσε μου το αχλάδι για να σου δώσω τη μπανάνα). Ταυτόχρονα, είναι ένας τρόπος να μάθουν τα παιδιά να ζητάνε. Στο στάδιο που ακόμα δεν έχουν αναπτύξει το λόγο θα τους ζητήσουμε να μας δείξουν πιο από τα δύο αντικείμενα που κρατάμε είναι αυτό που θέλουν. Αργότερα μπορούμε να ζητήσουμε να το κατονομάσουν με το όνομά του. Μιλάμε, δηλαδή, για ένα πολύ απλό παιχνίδι με μηδέν κόστος που μπορούμε να παίξουμε μαζί με τα παιδιά, απολαμβάνοντας ουσιαστικό χρόνο μαζί τους. Μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα με την ηλικία και το αναπτυξιακό στάδιο του κάθε παιδιού και να προσφέρει ποικιλία γνώσεων σε λεκτικό, αντιληπτικό και επικοινωνιακό επίπεδο.